Αθλητική νοοτροπία

του Γιώργου Μαυρωτά

Σε μια περίοδο γενικής απαξίωσης της χώρα μας, όπου τρώμε το ένα χαστούκι πίσω από το άλλο, υπάρχει κάτι στο οποίο δείχνουμε να είμαστε ακόμα ανταγωνιστικοί: ο αθλητισμός (τόσο ο επαγγελματικός αλλά και ερασιτεχνικός). Ομάδες μας διεκδικούν ευρωπαϊκά τρόπαια και αθλητές μας ανεβαίνουν στην κορυφή του κόσμου, την ώρα που όλοι μας λοιδορούν (όχι άδικα) για την αναποτελεσματικότητά και τις «ιδιαιτερότητές» μας. Ο αθλητισμός μας είναι ένα παράδειγμα υποσυστήματος που λειτουργεί ακόμα καλά σε ένα σύστημα που καταρρέει. Ποια είναι όμως αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κάνουν τον αθλητισμό να επιβιώνει; Τα κονδύλια; Στις επαγγελματικές ομάδες μπάσκετ ίσως, αλλά δεν αρκούν μόνο αυτά. Στις ερασιτεχνικές επιτυχίες πάντως σίγουρα όχι. Νομίζω ότι έχει να κάνει με την φύση αυτής της δραστηριότητας που, σε αντίθεση με άλλους τομείς, μας αναγκάζει να βάλουμε τα δυνατά μας. Ας δούμε κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά και αναρωτηθείτε πόσα από αυτά τα βρίσκουμε στην κοινωνία μας σήμερα:

Στον αθλητισμό υπάρχει πολύ μεγαλύτερη αξιοκρατία από ό,τι σε άλλους τομείς της κοινωνίας. Μπορεί να υπάρχει κι εδώ «σπρώξιμο» αλλά μέχρι κάποιο σημείο. Στο φινάλε η μεζούρα και το χρονόμετρο δεν λένε ψέματα και δεν καταλαβαίνουν από «μέσο». Όσο βαρύ και να είναι το επίθετο του μπαμπά ή του θείου δεν μπορεί να κάνει τον γιό ή τον ανιψιό πρωταθλητή.
Στον αθλητισμό υπάρχει συνεχής αξιολόγηση. Είσαι τόσο καλός όσο στην τελευταία φορά.
Στον αθλητισμό υπάρχει ο ανταγωνισμός που δεν σε αφήνει να εφησυχάσεις και να καθίσεις στα αυγά σου.
Στον αθλητισμό πρέπει να συνεργαστείς. Ακόμα και στα ατομικά αθλήματα πρέπει να εμπιστευτείς ανθρώπους και να γίνεις μια ομάδα μαζί τους.
Πρέπει να πειθαρχείς στους κανόνες που είναι για όλους. Η ψευτομαγκιά και ο κουτσαβακισμός συνήθως δεν περνάνε.
Στον αθλητισμό δεν αρκεί να διαμαρτύρεσαι. Πρέπει να βλέπεις πάντα την επόμενη μέρα και να μαθαίνεις από τον δάσκαλο που λέγεται ήττα.
Στον αθλητισμό δεν υπάρχουν κεκτημένα αλλά πρέπει να αποδεικνύεις συνεχώς τη χρησιμότητά σου. Δεν υπάρχει μονιμότητα ούτε μπορείς να πιάσεις μια θέση όπως στο σινεμά. Πρέπει να την κερδίζεις κάθε μέρα. Καμία ομάδα δεν θέλει να κουβαλάει βαρίδια, όσο βαρύ όνομα κι ας έχουν.
Στον αθλητισμό δεν υπάρχουν shortcuts. Οι κόποι αργά ή γρήγορα ανταμείβονται. Μαθαίνεις λοιπόν να μην αισθάνεσαι κορόϊδο όταν κοπιάζεις για κάτι.
Η έννοια της ήσσονος προσπάθειας και της απλής διεκπεραίωσης δεν έχει θέση στη λογική των αθλητών.
Στον αθλητισμό μιλάνε οι πράξεις κι όχι οι επιθυμίες και οι υποσχέσεις. Και λέγοντας πράξεις δεν εννοώ την ώρα του αγώνα, αλλά την προετοιμασία εκεί που πραγματικά «κτίζεται» η επιτυχία.
Θα μου πείτε δεν έχει κι ο αθλητισμός τα μελανά του σημεία; Σίγουρα ναι, όπως για παράδειγμα η απατεωνιά του ντόπινγκ, το «βρώμικο» στοίχημα, οι χουλιγκανισμοί κ.ά. είναι «αρρώστιες» υπαρκτές που πολλές φορές τον απαξιώνουν. Μην μεγεθύνουμε όμως τους λεκέδες αυτούς παραπάνω απ’ ό,τι πρέπει, γιατί κρύβουμε έτσι τη συνολική εικόνα.

Μίλησα για τον αθλητισμό αλλά παρόμοια χαρακτηριστικά μπορεί ο καθένας μας να βρει και σε άλλους χώρους (τέχνες, γράμματα, επιστήμη, επιχειρήσεις κλπ). Ο λόγος όμως που αναφέρθηκα στον αθλητισμό είναι για να τα φέρουμε σε αντιδιαστολή με το τι ισχύει σήμερα στην κοινωνία μας. Να δείξω ότι αν θέλουμε μπορούμε να είμαστε «καλοί» σε αυτό που κάνουμε και να ανταγωνιζόμαστε στα ίσια ακόμα και πολύ μεγαλύτερες χώρες. Μπορεί να μας λείπουν σε αρκετά πράγματα οι υλικές υποδομές αλλά νομίζω ότι πρωτίστως είναι θέμα νοοτροπίας.

Το κακό παράδειγμα είναι σαν την πυρκαγιά, εξαπλώνεται γρήγορα σε αντίθεση με το καλό παράδειγμα που δύσκολα ακολουθείται. Από την πείρα μου ξέρω ότι είναι πολύ εύκολο μια ομάδα μέσα σε λίγο καιρό να καταστραφεί από την διάδοση κακών παραδειγμάτων. Το κακό παράδειγμα ακολουθείται πιο εύκολα από το καλό. Από την άλλη μεριά έχω δει ομάδες να ανασταίνονται μόνο και μόνο με την υιοθέτηση και διάδοση καλών παραδειγμάτων. Αρκεί ο ένας να τραβάει τον άλλο προς τα πάνω, όχι με τα λόγια, αλλά με το παράδειγμά του. Καιρός λοιπόν να αρχίζουμε να ψάχνουμε δίπλα μας τα καλά παραδείγματα και να τα προβάλουμε αντί να αφηνόμαστε να βυθιζόμαστε περισσότερο στον βούρκο της μιζέριας.

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών